Φώτης Πανάγος

Φώτης Πανάγος του Λουκά και της Θεοδώρας.

Γεννήθηκε στη Δομνίστα Ευρυτανίας το 1913, όπου έζησε μέχρι το 1940,χρόνο κήρυξης του Ελληνοϊταλικού πολέμου. Επιστρατεύθηκε, με πολλούς άλλους συγχωριανούς του. Παρουσιάστηκε στην Λαμία και κατετάγη στο ιστορικό σύνταγμα Ευζώνων 5/42. Πολέμησε στη πρώτη γραμμή του Αλβανικού μετώπου. Τραυματίσθηκε σοβαρά δύο φορές, μία διαμπερώς από σφαίρα και μία από πλήθος θραυσμάτων διαρραγέντος βλήματος όλμου. Προήχθη επ’ανδραγαθεία σε λοχία.

Το καλοκαίρι του 1942 εντάχθηκε, από τους πρώτους του αντιστασιακού έπους, στις γραμμές του ΕΛΑΣ υπο την άμεση διοίκηση και συνεργασία του Άρη Βελουχιώτη με το ψευδώνυμο «Σαράνταινας». Συμμετείχε και στην ιστορική μάχη της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοπόταμου.

Παντρεύθηκε στο Αγρίνιο το 1945 με την Ολυμπία Αλυσανδράτου και απέκτησε τον Λουκά, την Θεοδώρα (θύμα των τραγικών καταστάσεων του εμφυλίου) και τον Γεράσιμο.

Έλαβε μέρος στον Εμφύλιο Πόλεμο, με το βαθμό του Λοχαγού, ενταγμένος στις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού, μέχρι τον Αύγουστο του 1949, οπότε και συνελήφθη κατά τη διάρκεια εκκαθαριστικών επιχειρήσεων στην περιοχή της κεντρικής Ρούμελης, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο.

Αμνηστεύθηκε και αποφυλακίστηκε το 1955 μετά την απόφαση-καταδίκη του νεοϊδρυθέντος ΟΗΕ σε βάρος της χώρας μας για τη μαζικότητα των εκτελέσεων που είχαν λάβει χώρα.

Ως ζωγράφος χαρακτηρίστηκε αυτοδίδακτος, καθ’όσον κατά το μακρόν χρόνο εγκλεισμού του σε διάφορες φυλακές της πατρίδας μας, ξεπήδησε το πηγαίο ταλέντο του και η αγάπη για τη ζωγραφική.

Μετά την αποφυλάκισή του, το 1955, κόσμισε, κυριολεκτικά,πολλά σπίτια με ωραιότατες τοιχογραφίες.

Μετά τρία χρόνια αναγκαστικής διαμονής μακράν της Πρωτεύουσας, φθάνει οικογενειακώς στην Αθήνα το 1958.

Φιλοτέχνησε ωραιότατες θεματικές επιγραφές σε πλήθος καταστημάτων,κατά τη συνήθεια της εποχής. Μία από αυτές,τεράστια στο μέγεθος,με θέμα σκηνές από κυνήγι «στόλισε» και το κατάστημα ειδών κυνηγίου των συγχωριανών του Αφών Φαρμάκη, στην οδό Χαλκοκονδύλη στην Αθήνα.

Παράλληλα με την αφάνταστα σκληρή προσπάθεια για την επιβίωση της οικογένειας που είχε δημιουργήσει, υπο το καθεστώς διωγμού που επεκράτησε στην μετεμφυλιωτική Ελλάδα, άρχισε να ζωγραφίζει πίνακες με χρώματα λαδιού. Το κύριο έργο του αποτυπώθηκε από το 1972 και μετά.

Δημιούργησε δεκάδες πίνακες, οργάνωσε τέσσερεις ατομικές εκθέσεις και συμμετείχε σε άλλες τόσες ομαδικές, καταγράφοντας σε όλες σημαντικές επιτυχίες. Είχε την τιμή και τη χαρά να δεί το όνομά του και το βιογραφικό του να καταγράφονται στις σελίδες του Λευκώματος των Ελλήνων ζωγράφων.

Πίνακές του κοσμούν αίθουσες της Ένωσης Απανταχού Ρουμελιωτών.

Τά έργα του αφορούν απεικονίσεις τοπίων,ως επι το πλείστον τοπία της Ρούμελης, προσώπων, σκηνών από την αγροτική ζωή, θαλασσογραφίες, αν και ορεσείβιος αγαπούσε πολύ την θάλασσα,στοιχεία νεκράς φύσης, σκηνών σπαραγμού του πολέμου, που τόσο έντονα βίωσε,κ.λ.π.,κ.λ.π.

Ο Φώτης Πανάγος, μακριά από στείρους τοπικισμούς, αγαπούσε με ειλικρίνια και αγνότητα τον τόπο που γεννήθηκε, μεγάλωσε και δραστηριοποιήθηκε. Πάντα έδειχνε διαρκές ενδιαφέρον για την Ευρυτανία και τη Δομνίστα,και με πάθος ήθελε να αναδείξει την Ιστορία τους. Το 1960-61, σε καθεστώς πολιτικής ανωμαλίας, κατέβηκε ως υποψήφιος βουλευτής με το ψηφοδέλτιο της ΕΔΑ στο Νομό Ευρυτανίας.

Συμμετείχε δραστήρια στην ομάδα υποστήριξης των πληγέντων από την κατολίσθηση του Μικρού Χωριού Ευρυτανίας, την ίδια περίπου περίοδο.

Ανήκε στα φωτεινά εκείνα μυαλά που συνέλαβε την ιδέα ίδρυσης πολιτιστικού συλλόγου, Γυμνασίου και οικοτροφείου που θα αφορούσε, εκτός της Δομνίστας, τα χωριά του Δήμου και αυτά της ορεινής Ναυπακτίας. Αρχή δύσκολη και με προσωπικό μειονέκτημα στις προσπάθειές του, τον «χαρακτηρισμό» του ως αριστερός. Με την βοήθεια του αείμνηστου τότε κοινοτάρχη Χαράλαμπου Παπακωνσταντίνου, των αδελφών του Γιάννη και Θανάση Παπακωνσταντίνου και Γιάννη Βράχα ξεκίνησαν τις προσπάθειες που τελεσφόρησαν με την ίδρυση του συλλόγου της Δομνίστας με τον τίτλο «ΕΥΡΥΤΟΣ».

Συνέχειά του με το ίδιο πνεύμα και τα ίδια οράματα είναι ο σημερινός Φιλοπρόοδος Σύλλογος Δομνίστας, του οποίου οι σεμνοί και άοκνοι λειτουργοί του κατέστησαν τη Δομνίστα γνωστή ανά το Πανελλήνιο.

Ο Φώτης Πανάγος,ήταν εκ των πρωτοπόρων της σύλληψης της ιδέας,από το 1978, της ανέγερσης του μνημείου της Εθνικής Αντίστασης στην Δομνίστα.

Σημειωτέον ότι μεσούσης της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας, υπέστη εγκεφαλικό που του δημιούργησε σοβαρότατο πρόβλημα διαχείρισης του αριστερού του χεριού. Παρ’ όλα αυτά με θέληση αδάμαστη, σφυρηλατημένη στις μακροχρόνιες σκληρές δοκιμασίες που υπέστη,και με την αρωγή των παιδιών του, συνέχισε να ζωγραφίζει, να παράγει σοβαρό καλλιτεχνικό έργο και να εκθέτει. Το 1982 τιμήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού με την σύνταξη του ζωγράφου, αφού προηγουμένως είχε αρνηθεί να συνταξιοδοτηθεί για την εθελούσια συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση, πιστεύοντας οτι αποτελεί ιερό χρέος η προσφορά κάθε θυσίας, και της ζωής αυτής ακόμα, προς την πατρίδα.

Στο σύνολο,το έργο του διακατέχεται απο μια περιρρέουσα μελαγχολική αναπόληση μιάς φύσης που έζησε και περπάτησε,μιάς ταραχώδους, επικής και σκληρής ζωής που βίωσε.

Δέχτηκε προσκλήσεις για έκθεση των έργων του στην Γαλλία, Σουηδία και Καναδά. Δυστυχώς ο θάνατος του στέρησε αυτή τη χαρά.

Απεβίωσε στις 29 Αυγούστου 1984 στην Αθήνα και ετάφη στην Δομνίστα δίπλα στη σύζυγό του Ολυμπία,μ’ αγνάντιο τα περήφανα βουνά της Ευρυτανίας που περπάτησε, τραγούδησε,αγάπησε, ζωγράφισε…